De kleurcode wordt gebruikt om aan te geven hoe ‘koud’ of ‘warm’ het licht van een lamp is. Verschillende soorten van verlichting geven ook verschillende lichtkleuren: je kent het koude licht van een TL-buis en het warme licht van een gloeilamp in je woonkamer.
In het licht van de zon zitten alle kleuren van de regenboog. Een regenboog ontstaat, doordat waterdruppels het licht van de zon splitsen. Daarom ziet men vaak een regenboog nadat het geregend heeft en de lucht nog vol met kleine druppels zit. De combinatie van de kleuren ziet er wit uit voor het menselijke oog. Het kleurenspectrum van een lamp laat zien welke kleuren in het licht van de lamp zitten. Op de afbeelding hiernaast zie je een paar voorbeelden van kleurenspectra.
Kunstmatige lichtbronnen hebben in tegenstelling tot zonlicht meestal geen compleet spectrum. Met name TL-buizen en spaarlampen hebben vaak een niet compleet spectrum, alhoewel intussen ook volspectrum TL-buizen en spaarlampen verkrijgbaar zijn. Op de afbeelding is dit goed te zien: een gloeilamp geeft bijna alle kleuren van de regenboog, daarentegen zitten bij het licht van spaarlampen gaten in het spectrum.
Om de kleur van een lamp te karakteriseren worden twee waardes gehanteerd: de kleurweergave, aangeduid met Ra, en de kleurtemperatuur, aangeduid met K. Deze begrippen worden op deze pagina uitgelegd.
Kleurweergave (Ra)
De kleurweergave of Ra is een gestandaardiseerde schaal van 0 tot 100. 100 komt overeen met het volledige kleurenspectrum, van ultraviolet tot infrarood. Daglicht of het licht van een gloeilamp hebben Ra 100. De Ra-waarde duidt aan hoeveel procent van de kleuren aanwezig is in de lichtbron, maar zegt niets erover welke kleuren aanwezig zijn. Bijvoorbeeld: Ra 80 bevat 80 % van de kleuren, maar er kan meer blauw inzitten dan bij een Ra 90. Afhankelijk van de eisen aan de verlichting zijn verschillende Ra waardes geschikt.
- Lampen met een Ra van minder dan 59 hebben een matige kleurweergave. Ze zijn geschikt als indirecte verlichting in de woonkamer, in de garage of in de kelder, maar niet voor op kantoor of in de winkel.
- Een Ra tussen de 60 en 79 geeft een normale kleurweergave en is geschikt voor woonkamer, keuken enzovoorts.
- Een Ra tussen de 80 en 89 voldoet aan hogere eisen aan de kleurweergave, bijvoorbeeld op kantoor.
- Een Ra-waarde van meer dan 90 wordt ingezet op plaatsen waar een kleurbeoordeling zeer belangrijk is, bijvoorbeeld in verfwinkels, kledingwinkels, drukkerijen en dergelijke.
Daglicht is goed voor je! Onderzoek naar het effect van licht, dat door onze ogen binnen komt, laat zien, dat daglicht minder stressreacties in het lichaam veroorzaakt dan kunstmatig licht. Ook mensen met depressie hebben baat bij licht dat het gehele kleurenspectrum omvat, zoals het daglicht. Veel buiten zijn of, als dat niet kan, onder een ‘daglichtlamp’ of ‘volspectrumlamp’ zitten is dus beter voor je gezondheid.
Kleurtemperatuur (K)
De kleurtemperatuur kenmerkt de spectrale verdeling of kleurverdeling van het uitgestraalde licht. Een lage kleurtemperatuur betekent dat er een groot aandeel geel en rood in het licht zit, wat een warme sfeer geeft. Hoe hoger de temperatuur, hoe koeler het licht lijkt en hoe groter het aandeel van blauw erin is. De kleurtemperatuur van een gloeilamp bedraagt 2700 K.
- 2700 K: zeer warm licht (huiskamer)
- 3000 K: warm wit (kantoren en winkels)
- 4000 K: koel neutraal wit (kantoren en winkels)
- 5600 K: daglicht
- >5600 K: (koud) wit licht (het wit van een computerscherm)
Aanduiding op de verpakking
De kleurcode-aanduidingen op de verpakking verschillen afhankelijk van de producent. Soms staat alleen de kleurtemperatuur vermeldt. Sommige producenten geven een driecijferige code op aan hun lampen. Het eerste cijfer is een indicatie voor de Ra-waarde: 9 staat voor Ra 90 t/m Ra 99, 8 voor Ra 80 t/m Ra 89 enzovoorts. De twee volgende cijfers verwijzen naar de kleurtemperatuur (30 = 3000 K). Bijvoorbeeld: 827 geeft een zeer warm licht voor een huiselijke sfeer, 840 geeft een koel neutraal wit licht voor op kantoor.