A2

CW staat voor ‘comfort warm water’ en de CW klasse van een combiketel is een maat voor hoeveel warm water per minuut de ketel produceren kan. De waardes lopen van 1 tot en met 6, waarbij ketels met CW 6 het snelst water kunnen opwarmen. Voor huishoudens zijn CW 1 en CW 2 niet goed geschikt, de warm waterproductie is te laag. De CW klasse staat op het Gaskeurlabel vermeld.

Vanaf 26 september 2015 hebben cv-toestellen een zogeheten capaciteitsklasse voor tapwater van 3XS tot en met XXL. Deze capaciteitsklasse wordt ook capaciteitsprofiel, tapprofiel of comfortklasse genoemd.

De klassen 3XS tot XXL zijn gedefineerd in de EU richtlijn aan de hand van gebruiksprofielen, waarin vastgelegd is hoe vaak per dag hoeveel water met welke uitstroomsnelheid en -temperatuur getapt wordt. De focus ligt hierbij op het totale energieverbruik en niet zo zeer op het comfort (uitstroomsnelheid) zoals bij de Nederlandse CW klassen.

Om de informatie over het comfort niet te verliezen zal het Gaskeurlabel ook in toekomst de CW klasse van het toestel vermelden. Het label HRww gaat daarentegen verdwijnen omdat de zuinigheid van het toestel al op het nieuwe Europese energielabel staat.

Het volgende tabel laat zien welke nieuwe capaciteitsklasse met welke CW label vergelijkbaar is. De capaciteitsklassen 3XS tot en met S zijn niet opgenomen omdat deze klassen niet geschikt zijn voor huishoudens.

Zoals je uit het tabel kan aflezen voldoet capaciteitsklasse M als je alleen een gewone douche hebt. Als je een bad wilt vullen zou je capaciteitsklasse L moeten kiezen en een stortdouche vereist capaciteitsklasse XL. Om meerdere warmwaterkranen in huis tegelijkertijd te kunnen gebruiken is capaciteitsklasse XXL nodig.

Bij het beslissen of je een nieuwe cv-ketel gaat aanschaffen zal je onder andere rekening moeten houden met het financiële plaatje, de technische toestand van je cv-ketel en de veiligheid.

Een nieuwe cv-ketel kiezen betekent de volgende vragen beantwoorden: Is de installatie in het huis voor een HR ketel geschikt? Zal de ketel ook tapwater verwarmen? Welk vermogen moet de ketel hebben? Is het beter om te kopen, leasen of huren?

Economische overwegingen

De vraag is: Kost de koop van een nieuwe cv-ketel meer dan het (onder)houden van de oude ketel?

Om dit te kunnen beantwoorden vergelijk je de energiekosten van de oude ketel met die van de nieuwe ketel. Hieruit kan je de maandelijkse besparing uitrekenen en vervolgens bepalen hoe lang het duurt voordat je de aanschafkosten van de nieuwe cv-ketel ’terugverdiend’ hebt, of anders gezegd, hoe lang de amortisatie duurt.

Als de amortisatie langer duurt dan de verwachte levensduur van de nieuwe ketel, is de koop van een nieuw toestel economisch niet interessant.

Als de amortisatieperiode korter is dan de verwachte levensduur kan het wel financieel voordeliger zijn om een nieuwe cv-ketel te nemen.

Voorbeeld

We rekenen met een gasprijs van 0,63 EUR per kubieke meter.

	gasverbruik per jaar	kosten per jaar
Oude cv-ketel	1600 m3	1008 EUR
Nieuwe cv-ketel	1280 m3	806,40 EUR
Verschil	320 m3	201,60 EUR

In dit voorbeeld betaal je met een nieuwe ketel per jaar 200 euro minder aan gas. Stel dat de nieuwe cv-ketel inclusieve installatie 2000 EUR kost, dan duurt het met de huidige gasprijzen zo’n 10 jaar om de aanschafkosten voor de nieuwe ketel weer ‘terug te verdienen’. De verwachtingen zijn dat de gasprijs de komende tijd stijgt, waardoor de amortisatie sneller gaat. De 10 jaar amortisatieperiode zijn minder dan de verwachte levensduur van een cv-ketel, wat de koop van een nieuwe ketel rendabel maakt.

Voor het huren of leasen van een cv-ketel ziet het plaatje iets anders eruit, omdat je onder de streep meestal meer voor het toestel betaald.

Het volgende tabel laat per soort cv-ketel zien met hoeveel procent je gasverbruik ongeveer omlaag gaat als je een nieuwe HR 107 ketel installeert:

Bij de beslissing om de oude cv ketel te vervangen zijn de volgende punten ook een overweging waard:

• Een oude ketel zal meer en meer reparaties nodig hebben, zie hoofdstuk ‘technische levensduur van een cv ketel’.
• Verder zal de nieuwe ketel waarschijnlijk meer comfort leveren, bijvoorbeeld door de kamertemperatuur constanter te houden en sneller warm tapwater te leveren.
• En ander punt is, dat de nieuwste cv-ketels allemaal een A-label pomp hebben die minder dan 20% stroom verbruikt dan de in oudere ketels gebruikelijke B-label pomp. Hierdoor levert een nieuwe ketel ook bij het stroomverbruik besparing op.

Technische levensduur van een cv ketel

De technische leeftijd is niet makkelijk te bepalen. Over het algemeen verwacht men 12 à 15 jaar redelijk foutloos functioneren van een cv-ketel, maar dat zijn natuurlijk alleen maar gemiddelden. In een cv-ketel werken meerdere onderdelen samen welke allemaal aan slijtage onderworpen zijn. Bijvoorbeeld in HR ketels waar warmte uit het condenswater terug gewonnen wordt staat het metaal van de warmtewisselaar bloot aan dit condenswater (‘gedemineraliseerd water’ of ook ‘aqua dest.’). Dat is helemaal schoon water waar geen zouten of metalen in opgelost zijn en dat gulzig alles van metaal oplost. Het condenswater spoelt het metaal waarmee het in je cv-ketel in aanraking komt geleidelijk weg. Dit is niet te voorkomen.

Hoe hard de onderdelen slijten is afhankelijk van de kwaliteit van de onderdelen maar ook van het gebruikspatroon.

Volgens een onderzoek van de consumentenbond betreffen de meest voorkomende storingen aan de cv-installatie de volgende onderdelen:

• expansievat
• driewegklep (bij combiketels)
• warmtewisselaar
• ventilator
• elektronische ontsteking
• besturingsautomaat
• onderdelen van de brander
• circulatiepomp

Het vervangen van een circulatiepomp kost een aantal honderd euros. Dat is prima als de ketel daarna nog jarenlang probleemloos werkt. Maar als elk jaar opnieuw een reparatie moet gebeuren, heb je binnen een paar jaar de prijs van een nieuwe cv-ketel aan reparaties uitgegeven.

Het probleem is dat komende reparaties nauwelijks te voorspellen zijn. Ook de beste installateur kan in de meeste gevallen niet voorzien of en wanneer het volgende onderdeel het begeeft. Een ding is wél zeker, hoe ouder de cv-ketel hoe hoger is het risico op dure reparaties en hoe hoger het energieverbruik in vergelijking met het nieuwste energiezuinige model, net als bij een auto. Uit een enquête onder het internetpanel van de consumentenbond blijkt dat een kwart van alle cv-ketels van vijf jaar of jonger weleens een storing heeft. Bij cv-ketels ouder dan tien jaar loopt dat op tot bijna 80%.

Je hoort af en toe verhalen dat een ketel er al 30 jaar hangt, nooit een reparatie nodig had en het nog steeds prima doet. Dit zijn wel uitzonderingen. Hierbij gaat het natuurlijk om een in vergelijking heel simpele ketel die minder storingsgevoelig is. Bovendien is er een grote kans dat deze oude ketels veel te veel gas en stroom verbruiken.

Veiligheid

Nauw gerelateerd aan de technische leeftijd van een cv-ketel is de veiligheid.

Als je te lang wacht met het vervangen van de cv-ketel dan kunnen er door slijtage rookgaslekkages ontstaan en rookgassen in je woning terecht komen. Rookgassen (voornamelijk kooldioxide en koolmonoxide) zijn giftig voor de mens en kunnen bij inademen dodelijk zijn. Het is dus voor je welzijn belangrijk om ervoor te zorgen dat de cv-ketel in goede staat verkeert en correct werkt.

Wanneer je besloten hebt een nieuwe cv-ketel aan te schaffen is de volgende stap het bepalen van het vermogen en in het geval van een combiketel ook de CW klasse van het nieuwe toestel.

Een soloketel kies je als je de cv ketel alleen voor de verwarming wilt gebruiken en je voor het verwarmen van tapwater een andere oplossing hebt. Dan bepaalt de grootte van je woning het vermogen van de cv ketel. Als je de cv ketel ook wilt gebruiken voor het verwarmen van tapwater ga je naast het vermogen ook de CW klasse bepalen. De CW klasse geeft aan hoeveel warm water je per minuut kan tappen. Meestal is voor de combiketel een hoger vermogen nodig omdat het snel verwarmen van tapwater veel vermogen vraagt, vaak meer dan voor de verwarming van de woning noodzakelijk is.

De volgende hoofdstukken leggen uit hoe je de benodigde kilowatt (kW) en CW klasse zelf kan uitrekenen.

Soloketel – de cv-ketel verzorgt alleen de verwarming

Het vermogen van de cv-ketel moet voldoende zijn om alle kamers in je huis tot de gewenste temperatuur te verwarmen. Dit kan je uitrekenen door de voor het verwarmen benodigde kilowatt (kW) bij elkaar op te tellen.

Per kamer bepaal je afhankelijk van de kamergrootte en de gewenste temperatuur hoeveel kW voor het verwarmen nodig zijn. Hiervoor gebruik je dezelfde formule als voor het berekenen van de radiatorcapaciteit. De som van het aantal kW voor alle ruimtes geeft het benodigde aantal kW voor de cv-ketel.

Voorbeeld: Cv-ketel vermogen berekenen

Maak de berekening voor de maximale belasting van de cv-ketel dus de maximale gewenste temperatuur per kamer.

Kamer	inhoud in m3	gewenste temperatuur in °C	vermogen per kubieke meter	vermogen per kamer
hal	10	16	62	620
woonkamer	80	20	77	6160
keuken	25	20	77	1925
slaapkamer 1	30	18	70	2100
slaapkamer 2	30	18	70	2100
toilet	7	18	70	490
badkamer	20	22	85	1700
hele woning	202			15095

Voor het verwarmen van deze woning is dus een cv-ketel met een vermogen van 15 kW voldoende.

Combiketel – de cv-ketel zorgt voor verwarming en warm tapwater

Als je een combi-ketel wilt, dus een cv-ketel die ook voor warm water uit de kraan zorgt, moet het vermogen van de cv-ketel voldoende zijn voor de gewenste warmwaterproductie.

Het snel verwarmen van drinkwater vraagt veel vermogen. Het verwarmen van een liter water naar 40 graden binnen een minuut vereist een vermogen van circa 2,1 kW. Als je met 10 l/min wilt douchen moet de cv-ketel een vermogen van 21 kW hebben om het water snel genoeg te kunnen verwarmen. Als je meer warm water nodig hebt, is een hoger vermogen nodig.

De CW klasse kan je op de gaskeurlabel aflezen. Vanaf september 2015, als de nieuwe ErP regels van kracht worden, staan ook capaciteitsklasses op de Europese energielabel vermeld.

Het volgende tabel laat zien welke CW klasse of capaciteitsklasse voor welke situatie geschikt is:

Zoals je uit het tabel kan aflezen voldoet CW 3 of capaciteitsklasse M als je alleen een gewone douche hebt. Als je een bad wilt vullen zou je CW 4 of capaciteitsklasse L moeten kiezen en een stortdouche vereist CW 5 of capaciteitsklasse XL. Om meerdere warmwaterkranen in huis tegelijkertijd te kunnen gebruiken is CW 6 of capaciteitsklasse XXL nodig.

Voor de CW klasse van je keuze is een minimaal vermogen nodig. Zoals hierboven berekend hebben CW 3 ketels minimaal 21 kW. Je krijgt dus twee getallen voor het benodigde vermogen van je cv ketel: Een voor het verwarmen van je huis en een voor het verwarmen van je tapwater.  Hierbij zal je de ketel met het hogere vermogen moeten kiezen.

Er zijn verschillende mogelijkheden om een nieuwe cv-ketel te financieren, namelijk: kopen, huren of leasen. Elke optie heeft zijn voor- en nadelen welke hieronder besproken worden.

Cv ketel kopen

Als je koopt, betaal je de ketel in één keer en het toestel is meteen je eigendom. Daarnaast moet je nog voor de installatie betalen. Zodra de ketel werkt, ben je ook voor het onderhoud ervan verantwoordelijk en dan is het verstandig om en onderhoudscontract af te sluiten. Je kan overwegen pas een contract voor onderhoud af te sluiten als de cv ketel zijn eerste onderhoudsbeurt nodig heeft. Dat is na een of twee jaar afhankelijk van de ketel.

Voordelen

Een voordeel van kopen is dat je niet jaren aan hetzelfde bedrijf vast zit. Je kan het kopen, het laten installeren en het onderhoud allemaal bij verschillende bedrijven doen.

Leveranciers bieden cv ketels vaak beduidend goedkoper aan dan de adviesprijs van de fabricant. Dat kan tot 50% schelen. Als je bij dezelfde installateur koopt en de installatie laat doen kan deze wetenschap je helpen bij het onderhandelen over de prijs. Waarvoor je ook kiest, het is altijd verstandig om prijzen te vergelijken, het kan je honderden euros besparen. Deze besparing is moeilijk te verkrijgen bij het huren of leasen.

Onderhoudscontracten buiten een huurcontract lopen een of twee jaar, je kan dus redelijk snel van installateur wisselen als je niet tevreden bent. Let wel op het opzegtermijn, vaak is er stilzwijgende verlenging en geen waarschuwing dat er weer een nieuw contractjaar ingaat.

Als je zou verhuizen ben je niet aan een huur- of leasecontract voor je cv ketel gebonden.

Je kan ervoor kiezen om het onderhoudscontract pas in te laten gaan als de eerste onderhoudsbeurt nodig is, en een uitgebreider serviceabonnement eventueel nog later. Dan kan het wel zijn dat het onderhoudsbedrijf de ketel eerst wil controleren, waarvoor je moet betalen. Hier zou je dan moeten achterhalen wat gunstiger is.

Nadelen

Het nadeel van kopen is dat je het hele bedrag voor koop en installatie in een keer moet betalen. Aan de andere kant is kopen bijna altijd de goedkopere optie als je over de hele leeftijd van de ketel kijkt.

Cv ketel leasen

Je kan een cv-ketel leasen of een huurkoop aangaan. Deze twee termen betekenen hetzelfde, namelijk de betaling van de ketel over een paar jaar uitsmeren. Na afloop van de lease-periode is de ketel jouw eigendom. De lease-periodes variëren van 2 tot 12 jaar. Het meest gebruikelijk zijn 3 of 5 jaar. Binnen de lease periode betaal je maandelijks een bepaald bedrag waarmee je de ketel afbetaalt en een onderhoudscontract koopt. In de meeste gevallen kan je kiezen of je de installatie apart in een keer betaalt of het bedrag meefinanciert, dus per maand iets meer betaalt.

Sommige contracten staan het toe dat je vervroegd aflost. Je betaalt dan de resterende schuld en niet de rente- en servicekosten voor de resterende contracttijd. Let hierop voordat je het contract tekent!

Na afloop van de lease-periode loopt ook het onderhoudscontract af dat bij de lease hoorde. Nu de cv-ketel je eigendom is, is het verstandig om een nieuw onderhoudscontract af te sluiten.

Voordelen

Voordeel van leasen is dat je niet een grote som geld in een keer hoeft te betalen. Je kan de contracttijd kiezen die bij je financiële mogelijkheden past. Tijdens het leasecontract zit je aan hetzelfde bedrijf vast, maar na afloop is de ketel je eigendom en je kan vrij kiezen wie het onderhoud doet. Dit voordeel wordt minder naar mate de leaseperiode langer wordt. Daar staat tegenover dat het rentedeel eventueel een belastingvoordeel kan opleveren.

Nadelen

Een nadeel is dat je waarschijnlijk meer voor de ketel betaalt dan als je hem direct gekocht had. Hoe langer de looptijd hoe duurder wordt de ketel.
Daarnaast betaal je vanaf dag een voor het onderhoudscontract ondanks dat de eerste onderhoudsbeurt pas na een of twee jaar plaats vindt.
Als je wilt verhuizen tijdens de leaseperiode moet je het leasecontract afkopen of een deal met de koper sluiten dat deze het contract overneemt, mits dit mogelijk is. Er bestaan contracten die een overdracht niet toelaten.

Cv ketel huren

Ten slotte bestaat de mogelijkheid om een cv-ketel te huren. Een huurcontract sluit je meestal voor 12 jaar af. Je betaalt maandelijkse huur voor het gebruik van de ketel en voor een onderhoudscontract. In de meeste gevallen kan je kiezen of je de installatie apart in een keer betaalt of het bedrag meefinanciert, dus per maand iets meer betaalt.

Na het verstrijken van de huurperiode dien je een nieuw contract af te sluiten. Je kan dan direct kiezen voor de installatie van een nieuwere (vaak zuinigere) ketel.

Voordelen

Voordeel van huren is dat je niet een grote som geld in een keer hoeft te betalen. De maandelijkse kosten zullen onder de kosten van leasen blijven. De ketel wordt nooit je eigendom maar blijft de verantwoordelijkheid van het installatiebedrijf.

Nadelen

Je zit de hele 12 jaar aan een bedrijf vast. Als je niet tevreden bent met de service kan je niet zomaar het contract beëindigen maar moet het contract afkopen wat veel geld kan kosten.
Het bedrijf mag op elk moment de prijzen verhogen en dan zelfs boven de marktconforme bedragen. Je hebt dus geen controle over hoeveel je tijdens de huurperiode voor het onderhoudscontract gaat betalen.
Daarnaast betaal je vanaf dag een voor het onderhoudscontract ondanks dat de eerste onderhoudsbeurt pas na een of twee jaar plaats vindt.
Als je wilt verhuizen tijdens de huurperiode kan je de ketel meenemen, wat extra installatiekosten met zich meebrengt of je kan het huurcontract afkopen. Beide opties zijn duur. In het ideale geval neemt de koper het contract over, mits dit mogelijk is. Er bestaan contracten die een overdracht niet toelaten. Beter is het, om geen cv ketel te huren als er de kans bestaat dat je binnen de huurperiode gaat verhuizen.

Moderne HR-ketels hebben een rendement van boven de 100%.

Herinner je je nog een klein beetje aan de natuurkundeles op school? Dan weet je dat dat onmogelijk is. Kunnen cv ketel producenten de wetten van de natuurkunde omzeilen?

Het antwoord is natuurlijk ‘nee’. Zij rekenen het rendement uit met de zogenoemde energetische onderwaarde, waarbij de warmte in de verbrandingsgassen niet meegerekend wordt.

Energetische onderwaarde

De energetische onderwaarde, of kortweg onderwaarde, is de warmte die maximaal aan het cv-water overgedragen kan worden. Een andere benaming voor de onderwaarde is netto stookwaarde of het symbool H_o.

Een rendement van boven de 100% verkrijgt men door de onderwaarde als referentiewaarde te kiezen, dat betekent dat de onderwaarde gelijk is aan 100%. De warmte die door de schoorsteen verdwijnt heet condensatiewarmte en laat men hierbij buiten beschouwing. De som van de onderwaarde en de condensatiewarmte is dus meer dan 100%.

Omdat HR-ketels een deel van de condensatiewarmte voor het verwarmen van cv-water gebruiken, kunnen zij rendementen van boven de 100% halen. Met Nederlands aardgas is het maximaal bereikbare rendement op de onderwaarde 111%.

Energetische bovenwaarde

De som van onderwaarde en condensatiewarmte heet de energetische bovenwaarde, of kort, de bovenwaarde. Dit is de totale hoeveelheid warmte die bij de verbranding vrij komt. Andere benamingen voor de bovenwaarde zijn bruto stookwaarde, verbrandingswaarde of het symbool H_b.

Rekenen met de bovenwaarde als 100% levert voor een HR109 ketel een rendement op van 98%. De onderwaarde komt overeen met 90% en 10% is condensatiewarmte, waarvan 8% voor het verwarmen van cv-water gebruikt wordt. Alleen 2% van de warmte gaan ongebruikt door de schoorsteen.

HR-ketel rendementen overzicht

Wil je overstappen van een ketel met verbeterd rendement (VR ketel) naar een ketel met hoog rendement (HR ketel)?

Een HR ketel is zuiniger en milieuvriendelijke maar in eerste instantie ook duurder dan een VR ketel. Verder kan de overstap ook het aanpassen van de cv installatie vereisen, wat kosten met zich meebrengt. Deze extra kosten verdien je geheel of grotendeels weer terug over de levensduur van de ketel.

Als je het nu financieel kan veroorloven, is er eigenlijk maar één reden om niet voor een HR ketel maar voor een VR ketel te kiezen, namelijk als de installatie in je huis niet voor een HR ketel geschikt is of het aanpassen te duur is.

Een HR ketel is niet altijd mogelijk.

Niet in alle gevallen kan het nieuwste model HR ketel geplaatst worden. Een HR ketel heeft namelijk een condenswaterafvoer nodig welke niet in alle huizen makkelijk realiseerbaar is. Bijvoorbeeld in flatgebouwen waar de ketels van alle woningen op dezelfde lange, hoge schoorsteen zitten moet de installatie ingrijpend aangepast worden om deze voor een HR ketel geschikt te maken. Het probleem is, dat de rookgassen een zodanig lage temperatuur hebben dat zijn de schoorsteen condenseren voordat zij de buitenlucht bereiken. Dit condenswater vloeit terug in de afvoeren van de cv-ketels en bovendien blijft de binnenkant van de schoorsteen continu vochtig. In deze gevallen is een aanpassing van de installatie vaak te duur voor de vereniging van eigenaren en moet voor een VR ketel gekozen worden.

Passen de radiatoren bij een HR ketel?

Als de condenswaterafvoer geen probleem is, moet nog wel naar de radiatoren in huis gekeken worden. Oude ketels leveren namelijk cv-water met een veel hogere temperatuur dan moderne HR ketels. Hierdoor verandert de hoeveelheid warmte die radiatoren aan de lucht kunnen afgeven waardoor de radiatorcapaciteit omlaag gaat. Als de capaciteit van de geïnstalleerde radiatoren aan de hogere temperatuur van de oude ketel aangepast is, zou het kunnen dat de HR ketel minder zuinig draait omdat hij heter water moet leveren of dat de nieuwe HR ketel de woning niet voldoende kan verwarmen. Zie ook de uitleg in het hoofdstuk ‘Radiatorcapaciteit berekenen’ op onze Rekentools-pagina. Bij het vervangen van een VR of nog oudere ketel met een HR ketel kan het dus eventueel nodig of zinvol zijn om ook nieuwe radiatoren aan te schaffen. Voor meer details en voordat je tot een keuze overgaat is het verstandig om een vakman te vragen die de situatie in je woning ter plekke kan beoordelen.

Je hebt al een HR ketel.

Als je nu al een HR ketel hebt, kan je deze zonder meer door een nieuwere HR ketel vervangen. De installatie is al aan de lagere temperatuur van de HR ketel aangepast en een condenswaterafvoer moet ook al aanwezig zijn.