Circulatiepomp

De circulatiepomp in een oude HR combiketel. Dit is geen A-label pomp.

In iedere cv-ketel pompt de circulatiepomp (ook wel ‘circulator’ genoemd) het opgewarmde cv-water door de cv-leidingen naar de radiatoren en voert het afgekoelde water terug naar de ketel om het opnieuw op te warmen.

Is er vraag naar warm tapwater pompt de circulatiepomp in de combiketel cv-water van de warmtewisselaar naar de platenwisselaar waar het cv-water zijn warmte aan het tapwater afgeeft. Dit geldt voor de meeste combi-ketels. Tegenwoordig zijn er een paar modellen op de markt waar dezelfde warmtewisselaar het cv-water en het tapwater verwarmt.

Modulerende circulatiepomp

In nieuwere cv-ketels zit bijna altijd een ‘modulerende’ pomp. Een modulerende cv-pomp past zich aan aan de warmtevraag door harder te pompen als er veel warmte nodig is en langzamer (en dus zuiniger en stiller) te pompen als er weinig warmte nodig is. De kamerthermostaat geeft de warmtebehoefte door aan de cv-ketel en de circulatiepomp past zijn pompsnelheid aan deze behoefte aan.

Pompen in oudere cv-ketels zijn niet modulerend. Dat betekent dat zij alleen maar volle toeren kunnen draaien of uit staan. Zij kennen geen variatie in pompsnelheid.

De circulatiepomp zit altijd in de retourleiding gemonteerd, dat is de leiding die het afgekoelde water van de radiatoren terug naar de cv-ketel brengt.

A-label circulatiepomp

A-label pomp met EEI ≤ 0.23

Sinds 1 augustus 2015 mogen alleen nog maar cv-ketels met een A-label pomp verkocht worden. Vanaf 1 augustus 2020 mogen alleen nog maar A-label pompen gebruikt worden. Dit betekent een vervanging of opwaardering van oude installaties.

Je herkent een A-label pomp aan een Energie Efficientie Index (EEI) waarde onder de 0,27 welke op de pomp vermeld staat. Als er geen EEI waarde op een pomp staat, kan je ervan uitgaan dat het geen A-label pomp is.

Voordelen van A-label pompen

Als je een nieuwe cv-ketel wilt kopen is het zinvol om een ketel met een A-label pomp te kopen. Oude circulatiepompen kunnen echte energievreters zijn, omdat zij alleen maar twee standen kennen: Stilstaan en plankgas. Zij verbruiken dus bijna altijd teveel energie als zij draaien. Om deze reden vervangen sommige mensen de circulatiepomp in hun cv-ketel door een A-label pomp.

A-label pompen hebben een gelijkstroommotor waardoor zij heel zuinig kunnen zijn en het elektronisch regelen van de toerental, oftewel het moduleren van de pompsnelheid bespaart nog eens extra energie.

Nadelen van A-label pompen

De gelijkstroommotor in een A-label pomp werkt met een permanente magneet. Dit heeft het volgende nadeel: magnetische deeltjes die door oxidatie van ijzer in de cv installatie ontstaan hechten aan de magneet in de pomp wat het functioneren van de pomp belemmert. Als gevolg gaat het energieverbruik omhoog en slijt de pomp  sneller.

Dit is makkelijk te behelpen door het installeren van een vuilafscheider welke verontreinigingen en met name magnetische vuil uit het cv water filtert.

Opvoerhoogte of opvoerdruk

De opvoerhoogte is een vaak gebruikte term voor de opvoerdruk. De benoeming is ontstaan omdat men de druk in ‘meters waterkolom’ (m WK) uitdrukte in open systemen waar vloeistof over een hoogteverschil gepompt moest worden. Tegenwoordig spreekt men steeds vaker van de opvoerdruk welke men in kiloPascal (kPa) of milliBar (mBar) meet. De omrekeningsfactoren zijn bij benadering: 1 m WK = 10 kPa = 100 mBar.

De opvoerdruk is de druk die de circulatiepomp moet leveren om in de hele cv-installatie de wrijvingsverliezen in de leidingen en bochten te kunnen overwinnen. De berekeningen hiervan zijn vrij ingewikkeld. Er bestaat echter een vuistregel die voor de meeste gangbare huishoudelijke cv-installaties een goede benadering levert: De opvoerhoogte in meters waterkolom is gelijk aan 2 à 3% van de buisafstand tot de verst afgelegen radiator heen en terug. Hieruit kan men de opvoerdruk in kPa en mBar uitgerekenen.

Bijvoorbeeld, als de leidinglengte tot de verste radiator 50 meter bedraagt, dus 100 meter heen en terug, dan moet de opvoerhoogte van de cv-pomp 2 à 3 m WK zijn. Een meter waterkolom komt overeen met een druk van ongeveer 10 kPa of 100 mBar; de benodigde opvoerdruk is dus 20 à 30 kPa of 200 à 300 mBar.

Volumestroom of debiet

De volumestroom, ook wel debiet genoemd, geeft aan hoeveel water per uur de pomp door de cv-installatie pompt. Deze grootheid wordt uitgedrukt in liter per uur (l/h) of kubieke meter per uur (m³/h), waarbij 1 m³ gelijk aan 1000 l is.

De volumestroom en de opvoerdruk zijn van elkaar afhankelijk. Hoe hoger de opvoerdruk, dat wil zeggen de weerstand in de leidingen, hoe minder volume kan de cv-pomp door de leidingen pompen, oftewel hoe langzamer pompt de pomp.

Bij veel circulatiepompen kan de pompsnelheid op verschillende waardes gezet worden. Ook hier geldt: Hoe hoger de snelheid, hoe lager de maximale opvoerdruk. Als de pompsnelheid te hoog is voor de installatie zullen radiatoren die het verst van de cv-ketel gemonteerd zijn niet voldoende opwarmen.