Koolmonoxide

Koolmonoxide of koolstofmonoxide is een gas dat bij het onvolledig verbranden van onder andere aardgas, aardolie en kolen ontstaat. Koolmonoxide heeft de chemische formule CO.

Koolmonoxide is giftig en bij inademen gevaarlijk voor de gezondheid van de mens en kan zelfs dodelijk zijn.

Daarnaast is koolmonoxide een brandbaar gas. Bij hogere concentraties bestaat er explosiegevaar.

Waarom is koolmonoxide zo gevaarlijk?

Als je zuivere lucht inademt hechten zich zuurstofdeeltjes aan de rode bloedlichaampjes en via de bloedsomloop wordt je lichaam met de nodige zuurstof verzorgd.

Koolmonoxide heeft de eigenschap om circa 230 keer beter aan de rode bloedlichaampjes te hechten dan zuurstof. Dat betekent dat als er koolmonoxide in de lucht zit, deze in plaats van zuurstof in je lichaam verdeeld wordt en zelfs bij lage concentraties van het giftige gas in de lucht je lichaam zuurstof tekort komt.

In normale omstandigheden ligt de koolmonoxideconcentratie in de lucht rond de 5 ppm, dat betekent vijf parts per million oftewel vijf miljoenste deel. Bij langduurige blootstelling aan 15 ppm kunnen al klachten optreden.

Koolmonoxidevergiftiging kan blijvende veranderingen met zich mee brengen afhankelijk ervan welk deel van het lichaam tijdens welke periode onvoldoende zuurstof gekregen heeft. Hart en hersenen zijn het meest gevoelig voor zuurstoftekort. De volgende letsels kunnen zowel tijdelijk als ook blijvend zijn: vermoeidheid, duizeligheid, concentratieproblemen, vergeetachtigheid, moeite met lopen en spreken, trillingen, verstoringen in gezicht en gehoor, persoonlijkheidsverandering, psychose en incontinentie. De kans op overlijden wordt door een ernstige koolmonoxidevergiftiging verhoogd. Verder kan de person psychische klachten ontwikkelen als gevolg van onveilig voelen.

Een incorrect functioneerde verbrandingsketel kan 30000 ppm koolmonoxide produceren. Het is duidelijk dat dit levensgevaarlijk is.

Verder is koolmonoxide reukloos, kleurloos en smaakloos en dus moeilijk te detecteren zonder meetinstrument of brandgasmelder.

Symptomen van koolmonoxidevergiftiging en wat te doen

De vergiftigingsverschijnselen zijn hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid en vermoeidheid. Langere blootstelling leidt tot bewusteloosheid en ten slotte tot de dood door zuurstofgebrek in de hersenen.

Als je een van de symptomen bij jezelf of andere opmerkt, zorg ervoor dat iedereen veel frisse lucht krijgt. Open alle ramen. Verdwijnen de symptomen niet binnen korte tijd bel 112.

Heb je een cv ketel, een geiser of een gaskachel in huis? Achterhaal of deze na behoren functioneren. Bij de kleinste twijfel schakel een vakman in. Zet de gastoevoer naar het toestel dicht of verblijf niet in het huis en gebruik geen open vlam tot dat zeker is dat het toestel correct functioneert en geen CO meer in de lucht zit.

Preventie

Zorg ervoor dat alle toestellen in huis die fossiele brandstoffen verbranden, dus cv ketel, geiser, gaskachel enzovoorts goed onderhouden zijn en correct functioneren.

Koop een brandgasmelder die koolmonoxide kan detecteren en lees nauwkeurig de handleiding zodat je weet waar en hoe je de melder moet plaatsen.

Waar komt koolmonoxide voor?

Koolstofmonoxide is bestanddeel van uitlaatgassen van auto’s en tabaksrook. Rokers hebben een meetbare hoeveelheid koolmonoxide in hun bloed.

Vroeger werd het gas ook wel kolendamp genoemd, omdat het ontstaat bij het verbranden van steenkool welke voor het verwarmen van huizen gebruikt werd. Slecht onderhouden schoorstenen en kachels konden koolmonoxidevergiftigingen bij de bewoners als gevolg hebben. Ook verbranding van aardgas in kachels of geisers in slecht geventileerde ruimtes leidde geregeld tot vergiftigingen.

Buiten woonhuizen en verkeer wordt het gas ook door tal van industriële activiteiten geproduceerd, bijvoorbeeld verbrandingsovens en olieraffinaderijen.

In de natuur komt koolstofmonoxide vrij bij vulkaanuitbarstingen, bosbranden en ontgassing van moerassen.