Kogelkraan

De kogelkraan, ook wel kogelkraanafsluiter genoemd, wordt gebruikt om een deel van een leidingnet zoals de buitenkraan af te sluiten of om een toestel zoals bijvoorbeeld een cv-ketel af te sluiten om er onderhoud aan te kunnen verrichten.

De kogelkraan dankt zijn naam aan het mechanisme wat in de afsluiter zit: een ronde kogel met een gat die in een metalen of kunststof behuizing zit. Een hendel aan de buitenkant van de kraan is verbonden met de kogel in het binnenwerk. Hierdoor kan de kogel in het huis zo gedraaid worden dat deze water of gas doorlaat, of juist niet.

Gas en water

Kogelkranen komen voor in zowel waterinstallaties als gasinstallaties. Toch kan niet ieder kogelkraan voor alle twee de installaties gebruikt worden. Om te weten of een kogelkraan voor een bepaalde installatie geschikt is, moet er gekeken worden welk keurmerk er op de kraan zit.

Voor gaskranen is het zo dat deze vaak voorzien is van een gele knop of hendel (de kleur geel staat in installaties altijd voor gas) en moet voorzien zijn van een Gastec of Giveg keurmerk. Bij drinkwaterkranen is het zo dat deze vaak voorzien is van een blauwe hendel of knop (en soms groen) en dat deze voorzien is van een KIWA keurmerk.

Modellen kogelkraan

Er zijn verschillende modellen kogelkranen. Bij bijna elk gastoestel in huis zit een kogelkraan maar die ziet er niet altijd hetzelfde uit. Voor de gaskookplaat of gasfornuis is er vaak een rechte of een haakse gascomfortkraan gemonteerd. Deze is zilverkleurig met een zwarte knop, is altijd voorzien van schroefdraad en moet altijd in een muurplaat geschroefd worden. Bij de cv-ketel of gasmeter wordt vaak een kogelgaskraan met een gele hendel of knop gemonteerd.

Voor water zijn er kogelkranen waar in dezelfde kraan ook aftappers gemonteerd kunnen worden die er voor zorgen dat de leiding na het afsluiten leeg kan lopen. Verder is de vul-aftapkraan bij de cv-ketel vaak voorzien van een kogelkraan met een rode hendel.

Er is ook een kogelkraan van het merk Ballofix op de markt die geen knop of hendel heeft maar die met een schroevendraaier of inbussleutel bedient moet worden; deze is alleen voor water- en cv-installaties geschikt.

Wijze van aansluiten

Kogelkranen voor zowel gas als water kunnen op veel manieren gemonteerd worden. Zo wordt de gascomfortkraan in een muurplaat geschroeft nadat deze verpakt is met gastape ook wel teflon genoemd. Een kogelkraan kan voorzien zijn van knelkoppelingen zodat deze op de leiding gekneld wordt. Of er zitten soldeerfittingen op, waardoor deze alleen op de leiding gesoldeerd kan worden. Sommige gaskranen worden aangesloten met wat men een drie-delige koppeling noemt .

Maten

• kogelkraan recht met knelkoppelingen of soldeerfittingen 15 of 22 mm.
• kogelkraan recht met knelkoppeling of soldeerfittingen 15 of 22 mm aan de ene kant en een drie-delige koppeling aan de andere kant.
• kogelkraan recht met knelkoppelingen of soldeerfittingen 15 of 22 mm met een hendel waar en ook twee aansluitingen voor een aftapgelegenheid.
• kogelkraan recht met 1/2″ of 3/4″ schroefdraadaansluiting aan de ene kant en een drie-delige koppeling aan de andere kant.
• gascomfortkraan recht of haaks met 1/2″ aansluiting aan ene kant en een M24 schroefdraad aan de andere kant.
• kogelkraan recht of haaks met een rode hendel met 1/2″ schroefdraad aan de ene kant en 3/4″ schroefdraad aan de andere kan waar weer een slang opgezet kan worden. Deze worden vooral gebruikt als vul-aftapkranen in cv-installaties.

Bovenstaande modellen en maten zijn maar een kleine selectie van wat er allemaal te koop is. Er zijn ook nog heel veel adapters en overgangskoppelingen waardoor de variaties oneindig zijn. Het is wel beter om zo weinig mogelijk verbindingen te maken om een toestel aan te sluiten, omdat dat de kans op lekkage kleiner maakt.